De zoektocht naar geluk
De zoektocht naar geluk
17/12/2021
Misschien vraag je je weleens af of het leven meer te bieden kan hebben. Of heb je het gevoel dat er je iets ontsnapt. Het is als een kaars in je hart die wacht om aangestoken te worden. En je blijft maar verder zoeken en hard je best doen. Toch lijkt het geluk je steeds tussen de vingers te glippen. Het bevindt zich steeds achter de horizon. Interessant is dat onderzoek toont dat de mate waarin we ons gelukkig voelen maar voor 10% afhangt van de omstandigheden, van wat we hebben en krijgen. De andere 90% zijn ongeveer gelijk verdeeld in enerzijds je genetische blauwdruk en anderzijds je houding, hoe je omgaat met dingen en wat je brengt in de wereld. Over dit laatste gaat Leven met wijsheid en compassie, het recent verschenen boek van David Dewulf.
De Boeddha
Ik wil je het verhaal vertellen van een man die ook zocht naar diepere betekenis en geluk. De antwoorden die hij heeft gevonden kunnen ons blijven inspireren.
Zijn leven speelde zich 2600 jaar geleden af in India. Hij was de zoon van een koning, en na een beschermd leven in alle weelde, werd hij geschokt door het menselijke lijden dat hij te zien kreeg toen hij de eerste keer het paleis verliet. Hij was vastberaden het mysterie van het leven in haar liefde en liefdeloosheid, lijden en geluk te doorgronden. Het werd zijn zoektocht naar een diepere vorm van geluk.
Hij leerde onder verschillende meesters. India was immers een land waar yoga en meditatie wijdverspreid waren. Alhoewel hij vaststelde dat hij zich tijdens die meditaties wel goed voelde, vond hij dat er toch niet zoveel veranderde wanneer hij weer uit de meditatie kwam. De dagelijkse zorgen en frustraties bleven dezelfde.
De meditaties, toen voorhanden, waren immers allemaal vormen van concentratiemeditatie. Het object van meditatie ligt hier meestal buiten jezelf, bijvoorbeeld een vlam, een afbeelding, een mantra. Deze meditatievormen geven (soms heerlijke) ontspanning, en dat is vaak welkom, maar geen dieper inzicht in jezelf. Ze pakken de manier waarop je omgaat met dagelijkse uitdagingen niet echt aan. Boeddha was trouwens heel pragmatisch. Een anekdote: op een dag zag hij een man al vele uren op één been staan in een best moeilijke houding. ‘Wat doe je?’ vroeg Boeddha. ‘Ik ben mijn karma aan het zuiveren’, antwoordde de man. Waarop Boeddha zei: ‘Hoe weet je hoelang je nog moet?’ ‘Weet ik niet’, antwoordde de man. ‘En hoe zal je weten dat het genoeg is?’ vroeg de Boeddha. ‘Weet ik ook niet.’ Waarop de Boeddha zei: ‘Verkeerde beoefening.’
Vastberaden als hij was, volgde hij zijn eigen weg. Zijn meditatieobject werd zijn eigen menselijke geest: gedachten, emoties, gewaarwordingen, impulsen en reacties. Zodoende kwam hij tot een diep inzicht in de natuur van de geest en in de automatische reacties waarin we gevangenzitten en waarmee we onszelf en anderen ongelukkig maken. Deze meditatievorm wordt dan ook inzichtmeditatie. Inzicht in jezelf is de eerste stap naar nieuwe keuzes maken en je op een vriendelijker manier tot het leven verhouden.
De man werd Gautama, de Boeddha, genoemd en zijn inzichten liggen aan de basis van wat we nu onder meer kennen als mindfulness. Gautama was een man zoals vele anderen. Je hoeft je er dus niets mysterieus bij voor te stellen. In essentie gaat het erom je gezond verstand te leren gebruiken en je hart oprecht open te stellen voor je leven en voor alle mensen.
Een reis samen
Eerder dan een boeddhistisch boek te schrijven, wil ik graag delen hoe de inzichten van de Boeddha mij hebben geholpen en hoe ze waardevol zijn gebleken. Soms betekent dit dat ik dingen vanuit een ander gezichtspunt bekijk. Zelf beschouw ik me niet als een boeddhist, noch als een expert in het boeddhisme. Ook de Boeddha was geen boeddhist trouwens. Het boeddhisme kwam later en heeft door de eeuwen heen in verschillende landen verschillende ontwikkelingen gekend. Dit heeft een voordeel: je kan kiezen welke weg je nu aanspreekt. Sommige wegen zijn wel dogmatischer dan andere. Misschien wil je je niet laten verleiden tot een pad dat beweert het ene juiste te zijn. Of toch niet tot deze overtuiging. Kijk gewoon wat er nu het best bij je past.
Mindfulness is intussen de bekendste en voor velen meest toegankelijke vorm en is de voorbije decennia heel populair geworden, vooral omdat het hulp biedt aan de ‘gestreste’ westerse mens. Mindfulness heeft echter een beperking en zelfs een valkuil. Je kan mindfulness namelijk ook gebruiken om ‘nog meer stress’ aan te kunnen, en zo je grenzen nog verder te verleggen. Het gevaar is dan dat mediteren niets meer is dan jezelf reanimeren en dat je na je meditatie gewoon weer verder gaat zoals je bezig was. Bovendien focust mindfulness heel sterk op je persoonlijk welzijn en geluk. Zo toont interessant onderzoek van Tania Singer dat mindfulness het persoonlijk welzijn wel verhoogt, maar het prosociaal gedrag niet (met prosociaal gedrag bedoelen we dat je gericht bent op hulp aan de ander).
We mogen daarom niet vergeten dat mindfulness maar een deel vormt van een enorme bron van levenswijsheid. De grotere uitnodiging (van de Boeddha) vraagt je om stil te staan bij hoe jij je leven leeft, in de brede context, in relatie met elkaar en de uitdagingen op deze planeet. En daar worden vriendelijkheid, compassie, wijsheid en je oprechte bijdrage aan het leven heel belangrijk.
Bron van duurzaam geluk
Ik begon mijn zoektocht ooit zoekende naar een gezonde manier om kunnen genieten. Maar nog belangrijker is het om samen te kunnen genieten. Een beetje minder focus op persoonlijk geluk dus, en het geluk in verbinding met elkaar een kans geven. Dat is een dieper geluk. Immers, gedeelde smart is halve smart en gedeelde vreugde is dubbele vreugde.
Leven met wijsheid en compassie
David Dewulf
Aan de hand van reflecties en eeuwenoude wijsheden uit onder meer Dzogchen en het achtvoudige pad neemt dit boek je mee op een soms confronterende reis naar verwondering, diepe authenticiteit, tevredenheid, goedheid, moed en duurzaam geluk.