3 tips om de tuin te herstarten na alle stort- en regenbuien
3 tips om de tuin te herstarten na alle stort- en regenbuien
21/12/2023
De overvloedige regen van de voorbije maanden legt een hypotheek op de gezondheid van onze tuinen. Marc Verachtert en Bart Verelst, tuinkenners en auteurs van onder andere het Zakboek voor de Klimaattuin en Zakboek voor de Sponstuin, geven tips om problemen te voorkomen.
In hun Zakboek voor de klimaattuin en Zakboek voor de sponstuin rekenden Marc Verachtert en Bart Verelst al af met te hoge zomerse temperaturen en alle mogelijke oorzaken en gevolgen van extreme droogte. In die boeken staan ook al flink wat tips om regen niet te veroordelen als spelbreker in tuinplezier. Regen is namelijk noodzakelijk voor planten en moet daarom maximaal in eigen tuin kunnen infiltreren. Heel wat tuinen konden de overvloed aan neerslag echter niet aan. Toch, zo vinden beide auteurs, mag dat geen reden zijn om de tuin te veroordelen, wel om hem bij te sturen. Met oog op een nog beter en vooral plant- en klimaatvriendelijke toekomst.
Blijf uit uw tuin
“Zolang de bovenlaag van de tuin nat is, blijf je beter uit de tuin” benadrukken Marc en Bart. Het vele vocht zorgt er namelijk voor dat je bij elke stap of activiteit in je tuin de grond zodanig samendrukt dat alle poriën en fijne kanaaltjes tussen de gronddeeltjes worden samengedrukt. Direct gevolg daarvan is dat veel, zo niet alle lucht uit de grond verdwijnt en plantenwortels het moeilijk hebben om te overleven. Tuinaannemers en andere experten noemen dit ‘versmeren’. Zelf merk je de effecten ervan aan plassen of modderplekken op de grond en/of in het gazon. “Geef de tuin dus de tijd om te drogen en/of water te laten infiltreren. Stel jouw tuinactiviteiten nog enkele weken uit en voorkom om steeds dezelfde paadjes te lopen”.
Los waterproblemen op
Bleven in jouw tuin plassen staan dan zit het net daar niet goed met de bodemstructuur, met ook hier negatieve gevolgen voor plantenwortels. “Stuur bij door beluchten; gaten prikken en vullen met een grofkorrelig materiaal, zelfs ‘zandbakzand’. Was de plas heus groot, dan is verticale drainage de oplossing” weet Marc. Best ga je aan de slag met een grondboor, zo’n boor waar je gaten mee maakt om palen in de grond te zetten. Maak een gat van ongeveer één meter diep, daarmee ben je bijna steeds door de probleemlaag die het water tegenhoudt.
“Om dit draineergat blijvend open te houden zou je er een geperforeerde buis gevuld met keitjes kunnen inschuiven. Ecologisch beter, want zonder kunststof, is het vullen van het gat met samengebonden snoeihout. Dat die takken composteren is niet erg. De compost is geen rem voor water. Ook niet voor water dat wil stijgen. Dat is een meenemer voor de periodes dat de tuin nood heeft aan vocht. Door capillaire werking kan dan namelijk grondwater tot bij de plantenwortels migreren” verduidelijkt Bart. Boor dus liever wat meer dan minder gaten.
Zit het probleem van het niet kunnen infiltreren van water dieper dan een grondboor aankan, laat dan een tuinaannemer het probleem te lijf gaan met een injectiemethode zoals ploffen of drainjet. Bij deze manier van werken wordt met behulp van water of perslucht een naald de grond ingedrukt en de grond gedwongen tot het laten ontstaan van aders in alle mogelijke richtingen. Water en lucht, maar ook voedingsstoffen kunnen zich bijgevolg terug vrij in de grond verplaatsen.
Bemest op maat van de tuin
Niet zichtbaar maar wel oorzaak van problemen is dat de vele neerslag de tuin een grote spoeling gaf. Voedingsstoffen die klaar zaten om door plantenwortels opgenomen te worden zijn nu buiten hun bereik. Dat is vooral het geval voor stikstof en kalium, de stoffen die onder andere zorgen voor groei, bladgroenwerking en optimale wortelactiviteit. “Gelukkig waren de planten in rusttoestand en zijn niet alle voedingsstoffen, incluis sporenelementen uitgespoeld. Dat laatste is voornamelijk het geval met de voeding die in organisch materiaal opgeslagen zit en maar vrijkomt na interactie met bodemleven en bodemtemperaturen van net wat meer dan 10° Celsius” weet Marc.
Toch zal aanvullen in het voorjaar nodig zijn. “Denk daarbij aan februari – maart en aangename lentetemperaturen. Strooi niet zomaar wat en zeker geen restjes meststof die je nog hebt staan van de voorbije jaren en liefst ook niet te veel ineens, kwestie de planten niet in groeistress te brengen” adviseert Marc, terwijl Bart aansluit met: “Organische meststoffen en langwerkende minerale meststoffen die gestuurd door vocht en temperatuur hun voeding vrijgeven zijn best, zeker als ze een wat hoger gehalte aan stikstof en kalium bevatten”. Het brengt je zondermeer bij meststoffen voor knol- en bolgewassen. Zij activeren en versterken de wortels zonder daarbij een gezonde groei van alles wat groen is te verwaarlozen. Vul nadien aan met de traditionele meststoffen voor zowel moes- als siertuin. Ook voor gazon kan dit principe toegepast, al zit je daar ook goed met als eerste bemesting een typische voorjaarsmeststof voor het gazon en gazonmeststof voor robotmaaiers.
Wil je de beste bemesting voor jouw tuin en niet zomaar geld uitgeven aan meststof, laat dan eerst een bodemanalyse uitvoeren, een onderzoek dat inzicht geeft in waar jouw gazon, siertuin, fruittuin of moestuin behoefte aan heeft. Zo’n bodemonderzoek gaat verder dan het bepalen van de zuurtegraad -al dan niet met een doe-het-zelf kit-. Die geeft enkel inzicht in de noodzaak tot het strooien van kalk. Weinig kans echter dat dat nodig is. “Niet dat je het mag verwaarlozen. Een juiste zuurtegraad zorgt ervoor dat planten in alle comfort de voedingselementen uit de meststoffen kunnen opnemen” besluit Bart.
Zakboek voor de sponstuin - Marc Verachtert, Bart Verelst
Om onze tuinen mooi, fris en gezellig te houden voor onszelf, maar ze vooral ook klimaatsterk en leefbaar voor alle organismen te maken, moeten ze gaan functioneren als een spons: water opnemen wanneer het er is, en het gebufferde water afgeven aan de planten - van gras tot boom - wanneer die ernaar verlangen. Vaak volstaan kleine ingrepen om een tuin klimaatrobuust te maken.
Dit boek helpt je op weg met concrete tips voor alle hoeken en plekken in je tuin. Je kunt ermee aan de slag in elke nieuwe en bestaande tuin, zelfs als die zich hoog op een dak bevindt. Het resultaat wordt een altijd mooie en gezellige tuin, met een belangrijke meerwaarde voor natuur en omgeving en voor het klimaat in het bijzonder.
